Το πλέξιμο των ακτίνων στους τροχούς ποδηλάτου διαφέρει ανάλογα με το είδος του ποδηλάτου και τη χρήση του. Οι εφαπτομενικές ακτίνες συνδέονται από το κέντρο του τροχού στο στεφάνι υπό γωνία και όχι σε ευθεία γραμμή. Επίπλέον τέμνονται μεταξύ τους. Οι ακτίνες που δεν τέμνονται συνδέουν το στεφάνι με το κέντρο σε ευθεία γραμμή. Τα μοτίβα με τεμνόμενες ακτίνες είναι ισχυρότερα από τα ακτινικά, αλλά τα ακτινικά μοτίβα είναι πιο ελαφριά.
Ποιος είναι ο βέλτιστος αριθμός ακτίνων;
Ο αριθμός των ακτίνων σε έναν τροχό δρόμου επηρεάζει την αντοχή, την ακαμψία και το βάρος του τροχού. Οι λιγότερες ακτίνες είναι προφανώς ελαφρύτερες και προκαλούν λιγότερη αεροδυναμική αντίσταση, ωστόσο, πολύ λίγες ακτίνες αρχίζουν να διακυβεύουν άλλες πτυχές της απόδοσης του τροχού, όπως η ασφάλεια, η ανθεκτικότητα, η απόδοση φρεναρίσματος και η απώλεια μεταφοράς ισχύος από την κασέτα στο δρόμο λόγω της κάμψης της ζάντας.
Σε γενικές γραμμές, οι τροχοί από ανθρακονήματα για ποδηλάτου βουνού είναι κατασκευασμένοι είτε με 28 είτε 32 τρύπες ακτίνων. Για τα ποδήλατα δρόμου χωρίς δισκόφρενα είναι συνήθως 24 τρύπες πίσω και 20 τρύπες μπροστά, ενώ για δισκόφρενα είναι 28 τρύπες πίσω και 24 τρύπες μπροστά. Οι τροχοί με 36 τρύπες 36 είναι ασυνήθιστες για κατασκευές με ανθρακονήματα, καθώς οι ζάντες είναι εγγενώς πιο άκαμπτες από τις αντίστοιχες αλουμινίου, αλλά περίπου 36 τρύπες χρησιμοποιούνται για κατασκευές BMX ή ποδήλατα πόλης. Οι πίσω τροχοί καταπονούνται περισσότερο και φέρουν βαρύτερα φορτία σε σύγκριση με τους μπροστινούς τροχούς, επομένως είναι λογικό να χρησιμοποιήσετε τέσσερις περισσότερες ακτίνες στον πίσω τροχό σε σύγκριση με τον μπροστινό.
Φρενάρισμα τροχού και ακτίνες
Πώς επηρεάζουν τα φρένα ζάντας έναντι των δισκόφρενων τις ακτίνες στους τροχούς;
Τα δισκόφρενα ασκούν μεγαλύτερη πίεση στις ακτίνες από τα φρένα στεφάνης. Τα φρένα στεφάνης ασκούν ελάχιστη πίεση στις ακτίνες λόγω του σημείου που εφαρμόζεται η δύναμη ακινητοποίησης από τα παπουτσάκια του φρένου, στο εξωτερικό άκρο του τροχού. Το στεφάνι και το ελαστικό φέρουν περισσότερη ορμή από το κέντρο, επομένως η επιβράδυνση του τροχού στο στεφάνι μειώνει την ορμή που μεταφέρεται στο κέντρο του τροχού που έχει λιγότερη ορμή. Αντίθετα, ένα σετ τροχών δισκόφρενου ασκεί τη δύναμη ακινητοποίησης πιο κοντά στο κέντρο του τροχού. Αυτή η ισχύς ακινητοποίησης πρέπει να μεταφερθεί στη ζάντα και το ελαστικό που έχουν μεγαλύτερη ορμή. Αυτή η δύναμη πρέπει να ασκηθεί από το κέντρο του τροχού στο στεφάνι μέσω των ακτίνων. Αυτό δίνει μεγαλύτερη πίεση στις ακτίνες. Ωστόσο, ένας ποιοτικός τροχός με ποιοτική κατασκευή θα πρέπει να μπορεί εύκολα να χειριστεί αυτήν την αυξημένη ένταση. Πλέον οι περισσότεροι κατασκευαστές ποδηλάτων χρησιμοποιούν τροχούς με δισκόφρενα.
Καψούλια ακτίνων
Το μικρό παξιμάδι που ασφαλίζει το άκρο κάθε ακτίνας στο στεφάνι του τροχού σας είναι γνωστό ως καψούλι. Κάθε καψούλι είναι ένας μικρός κύλινδρος από ορείχαλκο ή αλουμίνιο με εσωτερικό σπείρωμα, κωνική ή σφαιρική κεφαλή που βρίσκεται μέσα στο στεφάνι και πεπλατυσμένα τμήματα στο εξωτερικό άκρο του κυλίνδρου (με κατεύθυνση προς το κέντρο) που μπορούν να πιαστούν και να σφιχτούν με ειδικό εργαλείο (κλειδί ακτίνων ή «ακτινολόγο») αφού διαθέτουν επίσης σχεδιασμό εξαγωνικής κεφαλής που επιτρέπει στις ακτίνες να περιστρέφονται.
Τα καψούλια λειτουργούν εφαρμόζοντας τάση στις ακτίνες, με το εσωτερικό με σπείρωμα τους να ταιριάζει με το σπείρωμα στο άκρο της ακτίνας. Η τάση στην ακτίνα αυξάνεται ή μειώνεται σφίγγοντας ή χαλαρώνοντας το καψούλι και μία από τις βασικές ικανότητες της κατασκευής και ρύθμισης του τροχού είναι να δημιουργηθούν οι σωστές τάσεις ώστε ο τροχός να περιστρέφεται «σωστά» ακτινολογιμένος.
Πώς να επιλέξετε το σωστό καψούλι
• Διάμετρος: Είναι κρίσιμο η εξωτερική διάμετρος του σπειρώματος της ακτίνας να ταιριάζει με την εσωτερική διάμετρο του σπειρώματος του καψουλιού (συνήθως 2 mm). Ως αποτέλεσμα, οι περισσότερες ακτίνες είναι διαθέσιμες μαζί με το καψούλι τους.
• Υλικό: Ορείχαλκος ή αλουμίνιο για ταπερισσότερα καψούλια. Ο ορείχαλκος είναι πιο ακριβός, αλλά είναι και πιο ανθεκτικός. Τα καψούλια αλουμινίου μπορεί να εξοικονομήσουν βάρος (λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία του περιστροφικού βάρους και την κατασκευή τροχών υψηλής τεχνολογίας από ανθρακονήματα), αλλά είναι πιο επιρρεπείς σε ζημιές, γι’ αυτό προσέξτε να μην καταστρέψετε το σπείρωμα (προσοχή στις οδηγίες του κατασκευαστή για το μέγιστο φορτίο).
• Μέγεθος: Τα καψούλια έχουν συνήθως μήκος 12, 14 ή 16 mm. Όταν χρησιμοποιείτε καψούλια αλουμινίου, οι ακτίνες πρέπει να είναι αρκετά μακριές ώστε το σπείρωμά τους να εισέρχεται σε όλο το μήκος του σπειρώματος του καψουλιού, μεταφέροντας το φορτίο από την ακτίνα στην κορυφή του καψουλιού.
Μοτίβα πλεξίματος:
0-Ακτινωτό – Το ακτινωτό πλέξιμο σημαίνει ότι οι ακτίνες δεν διασταυρώνονται μεταξύ τους. Υπάρχει μεγαλύτερη πίεση στις φλάντζες τοιυ κέντρου, επομένως οι περισσότεροι κατασκευαστές κέντρων περιορίζουν τη μέγιστη επιτρεπόμενη τάση ακτίνων σε περίπου 100 kg/f. Το ακτινωτό πλέξιμο είναι η πιο άμεση διαδρομή για τη σύνδεση του κέντρου με το στεφάνι, επομένως το μήκος είναι το μικρότερο και το βάρος είναι το ελαφρύτερο. Αυτό το στυλ δεν είναι τόσο ισχυρό, επομένως συναντώνται συχνά σε μπροστινούς τροχούς.
2-Cross και 3-Cross – Το πλέξιμο με διασταυρώμενες ακτίνες είναι πιο ανθεκτικό και δημιουργεί ισχυρότερους τροχούς καθώς οι ακτίνες υποστηρίζουν η μία την άλλη. Η γωνία της εγκάρσιας ακτίνας είναι σημαντικά πιο εφαπτομενική από εκείνη της ακτινωτής ακτίνας, επιτρέποντας στον τροχό να φέρει περισσότερη ροπή.
Πλέξιμο 2:1 – Χρησιμοποιείται συχνά σε πλέξιμο στους πίσω τροχούς για ποδήλατα δρόμου, αυτό το μοτίβο σημαίνει ότι υπάρχουν 2 ακτίνες στην πλευρά μετάδοσης κίνησης για να ταιριάζουν με κάθε 1 ακτίνα στη μη κινητήρια πλευρά, με τις οπές ακτίνων σε ίση απόσταση.
Η τάση των ακτίνων:
Τα κέντρα, οι ζάντες και οι ακτίνες έχουν όλα ένα εύρος λειτουργίας τάσης όπως συνιστάται από τους αντίστοιχους κατασκευαστές τους. Εάν ένας κατασκευαστής ζάντας ορίζει ότι οι ζάντες του μπορούν να κατασκευαστούν στα 140 kg/f και ένας κατασκευαστής κέντρου ορίσει το όριο τους στα 120 kg/f, τότε πρέπει να χρησιμοποιηθεί ο χαμηλότερος αριθμός στην κατασκευή του τροχού. Σε γενικές γραμμές, οι περισσότεροι τροχοί είναι κατασκευασμένοι στα 120-130 kg/f εκτός εάν υπάρχει περιορισμός από ορισμένα εξαρτήματα.
Η κατασκευή των τροχών με ομοιόμορφη τάση από τη μια ακτίνα στην άλλη και εντός του κατάλληλου εύρους τάσης, σε συνδυασμό με τις κατάλληλες πρακτικές κατασκευής τροχών, όπως η χαλάρωση από την πίεση, θα έχει ως αποτέλεσμα καλύτερη ποιότητα κατασκευής. Εάν ο κατασκευαστής τροχών σας δεν χρησιμοποιεί σωστά βαθμονομημένο μετρητή τάσης ή λέει ότι κατασκευάζονται “από αίσθηση”, αυτό είναι ένα κόκκινο σημάδι για να εξετάσετε μια άλλη επιλογή – για παράδειγμα, να επιλέξετε εργοστασιακούς τροχούς. Ειδικά για τις κατασκευές τροχών από ανθρακονήματα, η διαδικασία κατασκευής τροχών και τα εξαρτήματα πρέπει να είναι μόνο υψηλής ποιότητας. Δεν συμφέρει να τσιγκουνευτείτε.