Συμβατότητες για ελεύθερα και κασέτες

Υπάρχουν δύο εταιρείες που κυριαρχούν στην αγορά του ελεύθερου(freehub)/κασετών – η Shimano και η Sram. Καθώς τα πρότυπα εξελίσσονται, ο αριθμός των προβλημάτων συμβατότητας αυξάνεται. Εάν έχετε κασέτα Campagnolo, χρειάζεστε ένα ελεύθερο Campagnolo διότι δεν είναι συμβατά με Shimano ή Sram.

Εάν έχετε μια κασέτα ή ένα ελεύθερο που θέλετε να χρησιμοποιήσετε και θέλετε απλώς να διασφαλίσετε ότι τα εξαρτήματά σας είναι συμβατά, μπορείτε να μεταβείτε στον πίνακα στο τέλος αυτής της σελίδας.

Shimano

Ο σχεδιασμός του ελεύθερου Hyperglide (HG) της Shimano εισήχθη τη δεκαετία του 1980. Διακρίνεται από τις 13 σφήνες του, με μια κλειστή (πλατύτερη) υποδοχή για να ευθυγραμμίζονται τα γρανάζια ώστε να στοιβάζονται σωστά. Υπήρχαν πολλές παραλλαγές αυτών των HG freehubs που έπρεπε να γνωρίζετε.

Shimano HG “8-10” Speed Mountain Freehub

Όταν ήρθαν οι 9άρες κασέτες, χρησιμοποιούσαν στενότερες αλυσίδες και είχαν μικρότερη απόσταση μεταξύ των γραναζιών σε σύγκριση με τις 8 ταχύτητες. Το συνολικό πλάτος της κασέτας ήταν ακριβώς το ίδιο και δεν χρειάζεται να βάλετε αποστάτες με καμία από τις δύο κασέτες. Ο Shimano είχε σκοπό να λανσάρει γκρουπ για 11 ταχύτητες, οπότε όταν ξεκίνησαν τις 10 ταχύτητες, έκαναν την απόσταση πολύ μικρότερη από την 9αρα κασέτα. Μια κασέτα Shimano 10 ταχυτήτων είναι πιο στενή από μια κασέτα 9 ταχυτήτων, επομένως πρέπει να τοποθετήσετε ένα αποστάτη 1 mm πίσω από την κασέτα σε αυτήν την περίπτωση. Όταν όμως κυκλοφόρησαν οι κασέτες MTB 11 ταχυτήτων, χωρούσαν στα ελεύεθερα 8-10 ταχυτήτων χωρίς τη χρήση αποστάτη. Η 11άρα δρόμου, ωστόσο, δεν θα ταίριαζε.

Ελεύθερο Shimano HG μόνο για 10άρα κασέτα

Υπήρξε ένα σύντομο χρονικό διάστημα όταν κατασκευάστηκαν μερικά ελεύθερα που ήταν συμβατά μόνο με κασέτες Shimano 10 ταχυτήτων. Έτσι δεν χρειάζεστε αποστάτη. Όμως δεν μπορείτε να βάλετε κασέτες 11 ή 12 ταχυτήτων σε αυτά τα ελεύθερα παρά μόνο 10 ταχυτήτων. Οι κασέτες που δεν είναι 10 ταχυτήτων πιθανότατα δεν θα ταιριάζουν, καθώς τα splines στα freehub 10 ταχυτήτων ήταν ψηλότερα.

Shimano HG 11/12 Speed Road Freehub

Δεδομένου ότι οι κασέτες MTB 11 ταχυτήτων ταιριάζουν σε ελεύθερα 8-10 ταχυτήτων, ωστόσο το ελεύθερο δρόμου HG 11/12 προορίζεται για κασέτες δρόμου 11 και 12 ταχυτήτων. Μπορείτε, ωστόσο, να βάλετε μια κασέτα MTB 8, 9 ή 11 ταχυτήτων σε αυτά τα ελεύθερα με ένα αποστάτη 1,85 mm. Εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε μία κασέτα Shimano 10 ταχυτήτων, μπορείτε να προσθέσετε δύο αποστάτες 1 mm και 1,85 mm. Μερικοί κατασκευαστές χρησιμοποίησαν τον απόσταση 11 ταχυτήτων «δρόμου» και συμπεριέλαβαν έναν έξτρα αποστάτη, καθώς υπέθεσαν ότι η Shimano θα έβγαζε κασέτες MTB 12 ταχυτήτων και θα απαιτούσε αυτό το μακρύτερο ελεύθερο. Ωστόσο, όταν η Shimano κυκλοφόρησε τη σειρά 12 ταχυτήτων, κατέληξε να χρησιμοποιεί ένα εντελώς διαφορετικό σχεδιασμό το MicroSpline (βλ. παρακάτω).

Mavic (Shimano-style) HG 8-11 Speed Mountain Freehub

Λειτουργεί με κασέτες Shimano/Sram HG 11 ταχυτήτων χωρίς αποστάτες. Εάν θέλετε να χρησιμοποιήσετε την κασέτα Shimano 10 ταχυτήτων, μπορείτε να προσθέσετε δύο αποστάτες, ένα Mavic 1 mm και ένα 1,75 mm. Εάν θέλετε να τοποθετήσετε μια κασέτα 8-10 ταχυτήτων Sram HG ή Shimano 8/9 ταχυτήτων, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε έναν αποστάτη Mavic 1,75 mm.

Shimano MicroSpline 11/12 Ταχυτήτων

Όταν η Shimano κατασκεύασε τις κασέτες MTB 12 ταχυτήτων, παρουσίασε μια πολυαναμενόμενη αναθεώρηση του ελεύθερου – το MicroSpline. Τα ελεύθερα MicroSpline χαρακτηρίζονται από το ότι είναι πολύ πιο κοντά και έχουν 23 splines (ο τύπος HG έχει 13 splines). Η αύξηση βοηθά στην κατανομή των δυνάμεων επιτρέποντας έτσι τη χρήση ελαφρύτερων ελεύθερων από κράμα μετάλλου.

Οι σφήνες του ελεύθερου και οι κασέτες MicroSpline τοποθετούνται διαφορετικά και δεν μπορούν να συνδυαστούν με άλλα πρότυπα. Τα μεγαλύτερα γρανάζια είναι τοποθετημένα σε μια αράχνη από ελαφρύτερο κράμα μετάλλου, ενώ τα τέσσερα μικρότερα γρανάζια από χάλυβα γλιστρούν στο σώμα του ελεύθερου ξεχωριστά. Το μικρότερο γρανάζι είναι μόνο 10 δόντια (11Δ ήταν το συνηθισμένο). Η απόσταση είναι ίδια μεταξύ των κασετών MicroSpline 11 και 12 ταχυτήτων, υπάρχει μόνο 1 γρανάζι λιγότερο στις 11άρες κασέτες.

Shimano Hyperglide+ 12 Speed Road

Το 2021, η Shimano λάνσαρε τις ολοκαίνουργιες ομάδες δρόμου 12 ταχυτήτων Dura-Ace (R9200) και Ultegra (R8100) για πιο γρήγορες και ομαλότερες αλλαγές. Εφάρμοσαν την τεχνολογία Hyperglide+ (που πρωτοεμφανίστηκε στa ΜΤΒ) στις κασέτες δρόμου τους. Η κασέτα 12 ταχυτήτων έχει σχεδιαστεί για να είναι συμβατή με το υπάρχον ελεύθερο δρόμου 11 ταχυτήτων, ενώ το freehub 12 ταχυτήτων (διατίθεται επί του παρόντος στα ελεύθερα Dura Ace) δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τα εξαρτήματα 11 ταχυτήτων.

Sram

HG (Shimano HG-Style)

Οι κασέτες τύπου Sram HG έχουν σε μεγάλο βαθμό την ίδια απόσταση με τη Shimano, με εξαίρεση τις 10 ταχύτητες. Η κασέτα Sram 10 ταχυτήτων έχει το ίδιο πλάτος με την κασέτες 8/9 ταχυτήτων, ενώ σε σχέση με τη Shimano είναι στενότερη κατά 1 mm.

Πίνακας συμβατότητας και αποστάτη:

Το ελεύθερο Sram XD έχει δημιουργηθεί για να δέχετai το μικρότερο γρανάζι που είναι 10 δόντια. Είναι ελαφρύτερο και πιο ανθεκτικό από τα ελεύθερα HG επειδή οι κασέτες δεν μπαίνουν στις σφήνες.

XD-R 11 & 12 ταχυτήτων

Η έκδοση δρόμου (XD-R) είναι συμβατή με κασέτες MTB εάν προσθέσετε έναn αποστάτη 1,85 mm. Δεν απαιτείται αποστάτης με μια κασέτα XDR δρόμου. Όσο αφορά το ελεύθερο, δεν υπάρχει διαφορά συμβατότητας μεταξύ κασετών Sram 11 και 12 ταχυτήτων. Οι κασέτες δρόμου SRAM RED eTap AXS και Force eTap AXS χρησιμοποιούν το ελεύθερο XDR.

Τα ελεύθερα Sram XX1, XX1 Eagle, X01, X01 Eagle, X1, GX, GX Eagle χρησιμοποιούν όλα το ίδιο ελεύθερο XD. Η κασέτα ταχυτήτων Sram NX 12 χρησιμοποιεί το ελεύθερο Shimano HG, επομένως πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα την παραπάνω συμβατότητα. Ένας καλός τρόπος για να ελέγξετε τη συμβατότητα είναι να δείτε πόσα δόντια έχει η κασέτα Sram σας. Εάν το μικρότερο γρανάζι είναι 10Δ, θα πρέπει να χρησιμοποιεί ένα ελεύθερο τύπου XD, αλλά αν είναι 11Δ τότε πιθανότατα χρησιμοποιεί ένα Shimano HG freehub.

Campagnolo

Campagnolo 9 & 10 & 11 & 12 Speed

Τα ελεύθερα Campagnolo είναι συμβατά μόνο με κασέτες Campagnolo. Στα τέλη του 2000, η Campagnolo παρουσίασε το πρότυπο Ultra-Drive, για μεγαλύτερη ομαλότητα στις αλλαγές. Τα ελεύθερα 9/10/11 ταχυτήτων της Campagnolo είναι συμβατά με όλες τις κασέτες Ultra-Drive 9, 10, 11 ή 12 ταχυτήτων (με μικρότερο γρανάζι 11Δ) χωρίς να απαιτούνται αποστάτες.

N3W 13 Speed

Σχεδιασμένο για να λειτουργεί με τις νεότερες κασέτες 12 ή 13 ταχυτήτων, το νέο ελεύθερο τροχού της Campagnolo είναι ένα πατενταρισμένο πρότυπο. Με το ίδιο αυλακωτό σχέδιο με το κλασικό ελεύθερο της Campagnolo, το N3W είναι ελαφρύτερο και κοντύτερο κατά 4,4 mm που του επιτρέπει να δέχεται τα μικρότερα γρανάζια 9Δ ή 10Δ.

Η προσθήκη του προσαρμογέα AC21-N3W θα δημιουργήσει το ίδιο μήκος με το κλασικό ελεύθερο, καθιστώντας το συμβατό με τις κασέτες 9, 10, 11 ή 12 ταχυτήτων τους (αρκεί το μικρότερο γρανάζι να είναι 11Δ).

Διάγραμμα συμβατότητας κασέτας

Εάν δεν είστε σίγουροι ποια ελεύθερα ταιριάζουν με την κασέτα σας, επικοινωνήστε μαζί μας (shop@exocycle.gr).