Με σχεδόν μια δεκαετία στην αγορά, τα δισκόφρενα έχουν καθιερωθεί στη γκάμα των ποδηλάτων δρόμου. Η έντονη συζήτηση σχετικά με την αναγκαιότητά τους ή τα κίνητρα των εταιρειών για την εισαγωγή τους έχει ξεθωριάσει. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί εξακολουθούν να υπερασπίζονται την απλότητα και την αποτελεσματικότητα των φρένων στεφάνης.
Είναι πραγματικά καλύτερα τα δισκόφρενα από τα φρένα ζάντας;
Σχεδόν 10 χρόνια μετά την εισαγωγή των δισκόφρενων στην αγορά ποδηλάτων δρόμου, μπορούμε να έχουμε αρκετή προοπτική για να αποφασίσουμε εάν αυτό το σύστημα σήμαινε πραγματικά μια εξέλιξη στα ποδήλατα δρόμου σε σύγκριση με τα παραδοσιακά φρένα, των οποίων η εξέλιξη τα έκανε ισχυρά.
Σε κάθε περίπτωση, οι μάρκες και οι κατασκευαστές γκρουπ αποφάσισαν ότι το μέλλον ανήκει στα δισκόφρενα και είναι όλο και πιο δύσκολο να βρεις καινούργια ποδήλατα με φρένα στεφάνης, ακόμη και στις χαμηλότερες σειρές.
Τα πλεονεκτήματα των δισκόφρενων
Παρόλο του ότι κυκλοφορούν εδώ και αρκετό χρόνο στην αγορά, πολλοί εξακολουθούν να μην έχουν σαφή εικόνα για τις πραγματικές καινοτομίες που επιφέρει η εισαγωγή των δισκόφρενων και μένουν με το γενικό «φρενάρουν καλύτερα».
Μια δήλωση που δεν είναι πραγματικά αληθινή αφού η μέγιστη ισχύς πέδησης καθορίζεται από το κράτημα του ελαστικού και όχι από την ισχύ που προσφέρουν τα φρένα, η οποία, σε μεικτό επίπεδο, δεν είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που παρέχουν τα τελευταία μοντέλα φρένων στεφάνης που υπάρχουν ακόμα διαθέσιμα.
Η κύρια ιδέα των δισκόφρενων είναι να υπάρχει ένα σύστημα αφιερωμένο αποκλειστικά στο έργο της ακινητοποίησης του ποδηλάτου και να μην αφήνεται η ευθύνη της μετατροπής της κινητικής ενέργειας σε θερμότητα στο στεφάνι του τροχού του ποδηλάτου, το οποίο είναι επίσης δομικό μέρος του τροχού και επίσης έχει το καθήκον να κρατά το ελαστικό του ποδηλάτου στη θέση του αντιστέκοντας στην πίεση του αέρα μέσα σε αυτό.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η υδραυλική ενεργοποίηση των δισκόφρενων σε αντίθεση με τα συρματόσχοινα των φρένων της στεφάνης, ένας τρόπος δράσης που μεταδίδει αμέσως τη δύναμη που ασκούμε στο μοχλό στα τακάκια των δισκόφρένων χωρίς να χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια. Αυτό κατέστησε δυνατό το φρενάρισμα από την κορυφή των μοχλών τόσο αποτελεσματικά όσο και από το κάτω μέρος, μειώνοντας σημαντικά την καταπόνηση του αναβάτη.
Η άμεση αίσθηση του υδραυλικού συστήματος, με πολύ πιο γραμμική συμπεριφορά από τα συρματόσχοινα των φρένων της στεφάνης, επιτρέπει την ευκολότερη διαμόρφωση της ισχύος που εφαρμόζεται σε κάθε δεδομένη στιγμή, καθιστώντας το φρενάρισμα πιο αποτελεσματικό, καθώς μπορεί να ασκήσει περισσότερη δύναμη χωρίς φόβο να μπλοκάρει το τροχό ή ακόμα και φρενάρισμα στη μέση μιας στροφής χωρίς φόβο να χάσει το κράτημα.
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε την ικανότητα φρεναρίσματος όταν κάνει την εμφάνισή της η βροχή, η οποία στα δισκόφρενα παραμένει πρακτικά αμετάβλητη, σε αντίθεση με ότι συνέβη με τα φρένα στεφάνης των οποίων τα παπουτσάκια καταβροχθίστηκαν ανελέητα φρενάροντας όταν μπήκε νερό, καθώς και μειώνοντας τρομερά την απόδοση.
Πώς έχουν αλλάξει τα ποδήλατα
Για πολλούς, η αισθητική ενός ποδηλάτου δρόμου με δισκόφρενα είναι πραγματική φρίκη. Αυτές είναι απλώς προσωπικές απόψεις για όσους έχουν προσωπική ιδέα για το ποδήλατο για όλη τους τη ζωή. Στην πραγματικότητα, η αισθητική δεν έχει αλλάξει τόσο πολύ με τα χρόνια, εκτός από τα μεγαλύτερα τμήματα στις αλυσίδες και στο πιρούνι, προκειμένου να επιτευχθεί επαρκής στιβαρότητα για τη στήριξη της στρέψης που προκαλείται από το φρενάρισμα και την απαραίτητη πλευρική ακαμψία για την αποφυγή τριβής.
Το κύριο αποτέλεσμα των δισκόφρενων στα ποδήλατα δεν είναι οπτικά χειροπιαστό, αλλά μεταφράζεται σε αύξηση του βάρους, και πρέπει να προστεθεί σε ένα πιο στιβαρό σετ τροχών. Αν και μπορούμε να βρούμε ποδήλατα με δισκόφρενα στην αγορά που είναι πραγματικά ελαφριά, γενικά το βάρος των ποδηλάτων έχει αυξηθεί, όχι μόνο λόγω των δίσκων, αλλά και λόγω της τυποποίησης των αεροδυναμικών τμημάτων σωλήνων και της εσωτερικής δρομολόγησης καλωδίων, έτσι ώστε στις μέρες μας είναι δύσκολο να βρεις ποδήλατα που να πλησιάζουν το όριο UCI των 6,8 κιλών.
Τα δισκόφρενα κατέστησαν δυνατή την εξάλειψη του κύριου περιορισμού μεταξύ τροχού και σκελετού, επομένως μια άλλη από τις αλλαγές ήταν η ομαλοποίηση της χρήσης φαρδύτερων ζαντών και ελαστικών με περισσότερο όγκο, αρχίζοντας να κανονικοποιεί το μέγεθος των 28 mm, το οποίο όχι πολύ καιρό πριν χρησιμοποιήθηκε από τους επαγγελματίες για να αντιμετωπίσουν τα κλασικά pavé.
Και μιλώντας για ελαστικά, αξίζει επίσης να αναφέρουμε ότι τα δισκόφρενα ήταν μια ανακούφιση για τους κατασκευαστές τροχών που έπρεπε να επενδύσουν σημαντικούς πόρους για να επιτύχουν αξιοπιστία σε μοντέλα άνθρακα για φρένα στεφάνης, καθώς η υπερθέρμανση που προκλήθηκε από το φρενάρισμα ήταν για κάποιο διάστημα σοβαρό πρόβλημα αξιοπιστίας για αυτού του τύπου τροχούς.
Τα προβλήματα με τα δισκόφρενα
Παρόλο που τα συστήματα δισκόφρενου έχουν εξελιχθεί με τα χρόνια για να κάνουν τις δαγκάνες πιο μινιμαλιστικές ή να ενσωματώνουν την αγκύρωση στο ποδήλατο με την ενσωμάτωση του συστήματος επίπεδης βάσης ή να διευκολύνουν τις εργασίες εξαέρωσης, εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα μειονεκτήματα που εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται από τους επικριτές των δισκόφρενων.
Η τριβή των τακακιών στο δίσκο εξακολουθεί να είναι η κύρια κριτική που κάνουν πολλοί στα δισκόφρενα, ξεχνώντας ότι συνηθιζόταν και με τα φρένα στεφάνης και ότι ανάγκασε πολλούς να ανοίξουν το μοχλό στα φρένα για να τα χωρίσουν και να αφαιρέσουν τον τροχό. Ένα πρόβλημα στο οποίο η Shimano προσπάθησε να θέσει τέρμα στα τελευταία της γκρουπ, αλλά που, ακόμα κι έτσι, εξακολουθεί να είναι πονοκέφαλος για πολλούς.
Γενικά, η συντήρηση των δισκόφρενων είναι το πιο τρομακτικό πράγμα για τους περισσότερους. Η ρύθμιση των δαγκάνων για την αποφυγή τριβών δεν είναι τόσο ασήμαντη όσο για τα φρένα στεφάνης και ήδη η εξαέρωση των φρένων είναι για πολλούς μια διαδικασία επιστημονικής φαντασίας. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι μόλις επιτευχθεί η σωστή ρύθμιση, τα δισκόφρενα δεν χρειάζονται καθόλου προσοχή για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τα δισκόφρενα είναι καλύτερα από τα φρένα στεφάνης;
Εξαρτάται. Κυρίως στο τεχνικό επίπεδο του αναβάτη. Κάποιος με καλή γνώση του ποδηλάτου μπορεί να κατηφορίζει εξίσου γρήγορα και με ασφάλεια με φρένα στεφάνης όπως και με δισκόφρενα. Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι τα φρένα στεφάνης είχαν ήδη επιτύχει ένα τεράστιο επίπεδο διαμορφωσιμότητας και αποτελεσματικότητας προτού απομακρυνθούν από τη δέσμευση των εταιρειών στα δισκόφρενα.
Αυτοί που θα εκτιμήσουν την αίσθηση και την σχεδόν αβίαστη ικανότητα πέδησης των δισκόφρενων είναι όσοι είναι λιγότερο έμπειροι στο ποδήλατο και εκείνοι που φοβούνται τις κατηφόρες. Ένας φόβος που δημιουργείται συχνά από την αίσθηση ότι δεν θα μπορεί κανείς να σταματήσει και να ελέγξει το ποδήλατο όταν αυξάνεται η ταχύτητα. Η αποτελεσματικότητα των δισκόφρενων ήταν σαν μια ανάσα ανακούφισης για αυτούς τους αναβάτες που βρήκαν ξαφνικά την αυτοπεποίθηση να σταματήσουν να υποφέρουν στις κατηφόρες.
Όπως είπαμε και στην αρχή, μετά από τόσα χρόνια στην αγορά δεν υπάρχει επιστροφή και σιγά σιγά τα ποδήλατα με φρένα στεφάνης θα αρχίσουν να αποκτούν την αύρα των κλασικών ποδηλάτων όπως, για παράδειγμα, αυτά με τους λεβιέδες ταχυτήτων στο κάτω μέρος του σκελετού.